ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Ο βουλευτής Μεσσηνέζης μεταφέρει στη Βουλή τη θέση των
καλλιεργητών της Θεσσαλίας (Πηγή:
Εφημερίς Συζητήσεων της Βουλής, Συνεδρίασις 28.5.1882):
Τα παθήματά μας είναι απερίγραπτα. Τα αγαθά της ελευθερίας
δεν τα αισθανόμαστε. Πίεση, δαρμοί, παράνομες συλλήψεις από χωροφύλακες
εξακολουθούν χειρότερα από πριν. Ολόκληρες οικογένειες με δικαστικές αποφάσεις
διώχνονται από τη γη τους. Αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας,
παρακαλούμε να υψώσετε φωνή στο όνομα της δικαιοσύνης και της φιλανθρωπίας.
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Η σύγκρουση τσιφλικάδων - κολίγων συγκλόνισε την κοινωνική
ζωή της Θεσσαλίας στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και
αποτυπώθηκε στα συχνά δημοσιεύματα τοπικών εφημερίδων:
Α.
Αν επισκεφθή κανείς τας φυλακάς Τρικάλων και Καρδίτσης, θα
εύρη περί τους τριακοσίους αγρότας, φυλακιζομένους αγεληδόν και αμοιβαδόν,
ένεκα αμφισβητήσεως περί κατοχής γαιών και διανομής καρπών. (Εφημερίδα των
Τρικάλων Ανεξαρτησία, 8.8.1882).
Β.
Ο καιρός εξακολουθεί να ήναι ευχάριστος και λείαν χρήσιμος
διά τας γεωργικάς εργασίας, αίτινες όμως παρεμποδίζονται δυστυχώς υπό των
αστυνομικών οργάνων τη διαταγή του κ. Νομάρχου Τρικάλλων, όπως διά του μέσου
τούτου εξαναγκασθώσιν οι εν Θεσσαλία καλλιεργηταί των λεγομένων τσιφλικιών, να
συνάψωσιν επίσημα συμβόλαια μετά των αυτοκαλουμένων ιδιοκτητών, αναγνωρίζοντες
αυτούς τελείους κυρίους των γαιών. (Εφημερίδα Καρδίτσα, 31.10.1882).
Γ.
Χθες δε πάλιν εξελθόντες οι χωρικοί να καλλιεργήσωσιν τας
γαίας αυτών, εμποδίσθησαν παρά των μισθοφόρων υπηρετών της επιστασίας οίτινες
απείλησαν θάνατον κατά παντός γεωργού θελήσαντος να καλλιεργήση. Αυτά είναι
πρωτοφανή τω όντι και μαρτυρούσι κατάστασιν αγρίαν ήτις ασχημίζει το έθνος.
(Εφημερίδα των Τρικάλων Οι εργάται,
5.3.1884).
ΚΕΙΜΕΝΟ
3
Οι εφημερίδες της Θεσσαλίας εκφράζουν τις διαμαρτυρίες και
τις θέσεις των αγροτών (εφημ. Θεσσαλία, 14.11.1909):
Η υπομονή εξηντλήθη (…) Απειλείται γενική εξέγερσις, αι
διαστάσεις και τα αποτελέσματα της οποίας θα είναι ανυπολόγιστα, εν η
περιπτώσει ο εντός των ορίων της νομιμοφροσύνης αρξάμενος αγών ούτος των
γεωργών αποβή άγονος.
ΚΕΙΜΕΝΟ 4
Απόσπασμα από άρθρο της εφημερίδας "Ακρόπολις" με
τίτλο Κολλήγοι και Τσιφλικούχοι που
δημοσιεύθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1910: παρατίθενται κάποια σημεία από τις
συνεντεύξεις του δημοσιογράφου με τους αγρότες, σχετικά με τις συνθήκες της
ζωής τους:
Το σπήτι είναι του αφεντικού. Ημείς κουβαλούμε τα υλικά,
ημείς τρέφομε τους μαστόρους, αλλά το σπήτι είναι του αφεντικού. Δικός μας
είναι μόνον ο ουρανός. Από τη γη δεν έχουμε τίποτα. Εκεί μέσα είμαστε
στοιβαγμένοι, ανάκατα ημείς, τα ζώα μας, τα άχυρά μας. Σπήτι, σταύλος, αχυρώνας
είναι το αυτό. Για καύσιμο ύλη χρησιμοποιούμε τις βουνές που είναι η κόπρος των
βοδιών, επειδή ο τόπος μας είναι κάμπος, δεν έχουμε ξύλα να καίμε … Το κοιλό
που μας μετρά το σπόρο, όταν μας το δίνη, πιάνει 18 οκάδες, όταν μας το πέρνει
πίσω, πιάνει 24 οκάδες. Το αφεντικό έχει δύο κοιλά. Ένα μικρό και ένα μεγάλο.
Αυτό μπορείτε να το μάθετε από οποιονδήποτε. Και όταν ο καλλιεργητής τολμήση να
κάμη καμμιάν παρατήρησιν, έχει ν΄ ακούσει ως απάντησιν αυτό μόνον:
- Αν σου αρέση, αλλοιώς ξεκουμπίσου …
Στη μοιρασιά αραδιάζει τεφτέρια, χρέη που τάχα του
χρεωστούμε, βάζει τόκους, βάζει επιτόκια, ζήτημα είναι αν μείνη και κάτι να
πάμε στο μύλο ή θα μας μείνεη μόνον το φτυάρι και αλέτρι, που πρέπει να
σκλαβωθούμε στην ίδια κακομοιριά για άλλον έναν χρόνο … Στο αλώνι θα θυμηθεί ο
αφεντικός όλα τα καπρίτσια του, θα μας βασανίση γιατί δεν εψηφίσαμε εκείνον,
που αυτός έβαλε, γιατί λαμβάνομε μέρος στο γεωργικό σύλλογο. Και δεν μπορούμε
να ζήσωμε αν δεν ακούσωμε ποιον μας είπε. Έτσι σαν κτήνη ψηφίζομε. Το λέμε. Και
πώς μπορούμε τάχα να μην είμεθα κτήνη;