ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Διπλωματία -
Συνδιασκέψεις: Χρονολόγιο των ετών 1943 - 1945 από το Περιοδικό Ιστορικά της
εφημερίδας Ελευθεροτυπια, 10/2/2000, σ. 13
1943
Διάσκεψη στο Κάιρο με τη συμμετοχή των Ρούζβελτ, Τσόρτσιλ
και Τσανγκ-Κάι Σεκ: οι συνομιλίες περιστράφηκαν σε στρατιωτικά ζητήματα
(23-26.11). Διάσκεψη της Τεχεράνης με τη συμμετοχή των Τριών Μεγάλων, Ρούζβελτ,
Στάλιν και Τσόρτσιλ και των υπουργών εξωτερικών Χόπκινς, Μόλοτοφ, Ίντεν: οι
συνομιλίες αφορούσαν κυρίως τις στρατηγικές επιχειρήσεις των Συμμάχων στη Μεσόγειο
και την ενδεχόμενη είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της
Συμμαχίας (28.11-1.12).
1944
Η Σοβιετική Ένωση αρνείται αμερικανική διπλωματική παρέμβαση
στη διένεξή της με την Πολωνία (26.1). Οι Σοβιετικοί αρνούνται να διαπραγματευθούν
με την Πολωνία (7.3). Ρωσο-ιαπωνική οικονομική συμφωνία (30.3). Η Ισπανία
υπόσχεται στο εξής να διατηρήσει ουδετερότητα (2.5). Η διάσκεψη του Ντάμπαρτον
Όουκς από αντιπροσώπους των Συμμάχων καταλήγει στη διατύπωση προτάσεων για τη
σύσταση διεθνούς οργανισμού ασφαλείας (21.8 - 9.10). Ανακωχή της Ρουμανίας με
τους Συμμάχους (12 και 19.9). Η διάσκεψη του Κεμπέκ από τους Ρούζβελτ και
Τσόρτσιλ, μετά την άρνηση του Στάλιν να συμμετάσχει: οι συζητήσεις αφορούσαν
στρατιωτικά θέματα (13-16.9). Ανακωχή της Φινλανδίας με τη Ρωσία (19.9).
Συμφωνία Τσόρτσιλ - Στάλιν στη Μόσχα για τη δημιουργία σφαιρών επιρροής στα
Βαλκάνια (9.10). Γαλλο-σοβιετικό σύμφωνο φιλίας υπογράφεται στη Μόσχα κατά την
επίσκεψη του στρατηγού Ντε Γκολ (10.12)
Συμμαχική απόβαση στην Ιταλία (3.9). Κατάληψη της Νεάπολης
(1.10) και της Κορσικής (5.10).
1945
Τσόρτσιλ και Ρούζβελτ και αγγλοαμερικανικές αντιπροσωπείες
συναντώνται στη Μάλτα προκειμένου να καθορίσουν ενιαία στάση προς τον Στάλιν,
μπρος στο φόβο επέκτασης του μπολσεβικισμού (30.1-2.2). Στη διάσκεψη της
Γιάλτας στη χερσόνησο της Κριμαίας οι Τρεις Μεγάλοι συνομιλούν για την τύχη του
κόσμου μετά το τέλος του πολέμου: σύσταση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών,
διαμελισμός Γερμανίας, Επανορθώσεις, Πολωνικό, Βαλκάνια, Γιουγκοσλαβικό
(4-11.2). Πρόταση ειρήνης του Χίμλερ στους Αγγλοαμερικανούς (28.3). (Θάνατος
του Χίτλερ - 30.3. Θάνατος του Φραγκλίνου Ρούζβελτ, τον διαδέχεται ο Χάρι
Τρούμαν - 12.4). Στη διάσκεψη του Σαν Φρανσίσκο διαμορφώνεται ο Χάρτης των
Ηνωμένων Εθνών (25.4 - 26.6). Τέλος του β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με γενική
παράδοση των δυνάμεων του ’ξονα (9.5). Συμφωνία των δυνάμεων κατοχής για τη
διοίκηση της κατεχόμενης Γερμανίας (5.6). Καθορίζονται από αντιπροσωπείες των
Τριών Δυνάμεων οι ζώνες κατοχής στη Γερμανία (23.6). Συγκαλείται η Διάσκεψη του
Πότσδαμ με τη συμμετοχή των Τρούμαν, Τσόρτσιλ και Στάλιν (17.7 - 2.8). (Ο
Τσόρτσιλ χάνει τις εκλογές στην Αγγλία από τους Εργατικούς και η αγγλική
αντιπροσωπεία στη Διάσκεψη του Πότσνταμ αλλάζει τη σύνθεσή της - 5.7). Αρχίζει
η δίκη της Νιρεμβέργης (18.10).
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Το βράδυ της 9ης Οκτωβρίου 1944 πραγματοποιήθηκε
στο Κρεμλίνο η πρώτη συνάντηση των Τσόρτσιλ, Ίντεν, Κερ με τους Στάλιν και
Μολότωφ. Παρόντες και οι διερμηνείς των δύο πλευρών, ο ταγματάρχης Μπιρς και ο
Παβλόφ. Μέσα σε ένα θετικό κλίμα ο Τσόρτσιλ έθιξε το ακόλουθο θέμα (Πηγή: W.S.
Churchill, Triumph and Tragedy, Houghton Mifflin Co. Boston, 1985, σ. 198):
Η στιγμή ήταν κατάλληλη για μπίζνες, έτσι είπα: Ας
διευθετήσουμε τις υποθέσεις μας στα Βαλκάνια. Τα στρατεύματά σας είναι στη
Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Εκεί εμείς έχουμε συμφέροντα, αποστολές και
πράκτορες. Ας μην μπλεχτούμε σε μικροδιαφωνίες. Όσον αφορά τη Βρετανία και τη
Ρωσία, πώς θα σας φαινόταν να έχετε 90% επιρροή στη Ρουμανία, εμείς να έχουμε
90% αντίστοιχα στην Ελλάδα και πενήντα πενήντα στη Γιουγκοσλαβία; Ενώ γινόταν η
μετάφραση έγραψα σε μισό φύλλο χαρτιού:
Ρουμανία:
Ρωσία 90%. Οι άλλοι 10%.
Ελλάδα:
Μεγάλη Βρετανία 90% (με συμφωνία με τις ΗΠΑ). Ρωσία 10%.
Γιουγκοσλαβία: 50 - 50%.
Ουγγαρία:
50 - 50%.
Βουλγαρία:
Ρωσία 75%. Οι άλλοι 25%.
Το έσπρωξα προς τον Στάλιν, που στο μεταξύ είχε ακούσει τη
μετάφραση. Υπήρξε μια μικρή σιωπή. Στη συνέχεια, πήρε το μπλε μολύβι του, το
επικύρωσε και μας το επέστρεψε. Τα πάντα διευθετήθηκαν σε όχι περισσότερο χρόνο
απ' όσο χρειάζεται να γραφούν.